ေတာင္ငူသား

..... စိမ္းလန္းပါေစ ကမာၻေျမ ... ျငိမ္းခ်မ္းပါေစ ကမာၻေျမ .....

Wednesday, October 13, 2010

အႏွစ္ ၉၀ ျပည့္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေန႔


၁၉၂၀ ခုႏွစ္မွ စတင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သည္ ယခု ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ အႏွစ္ ၉၀ တိတိ ျပည့္ခဲ့ပါျပီ။ ၁၉၂၀ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာ့ပထမဆံုး ရုပ္ရွင္ျဖစ္ေသာ အျဖဴအမဲ အသံတိတ္ဇာတ္ကားျဖစ္သည့္ "ေမတၱာႏွင့္ သူရာ"ဇာတ္ကားကို ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေစ်း (ယခင္ ဖေရဇာ)အနီးရွိ ရြိဳင္ရယ္ ရုပ္ရွင္ရံုမွာ ပထမဆံုး စတင္ျပသခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ ျမန္မာ့ပထမဆံုး ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားကို စတင္ျပခဲ့သည့္ေန႔ကို "ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေန႔"အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ရာ ယခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သက္တမ္းသည္ အႏွစ္ကိုးဆယ္တိုင္ ေရာက္ရွိခဲ့ပါျပီ။

ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းမွာ ရုပ္ရွင္ဖလင္ျဖင့္ အေစာဆံုး မွတ္တမ္းတင္ ရိုက္ကူးႏိုင္ခဲ့သည္မွာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမွဳသမိုင္းတြင္ အထင္ကရ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ "ေဖ၊ပု၊ရွိန္"ဟု ထင္ရွားသည့္ အဖြဲ႔မွ ဆရာၾကီး ဦးထြန္းရွိန္၏ စ်ာပနအခမ္းအနား မွတ္တမ္းကား ျဖစ္ပါသည္။

အာရွတြင္ အခ်ိန္ေစာခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေခတ္ဦး၏ ပထမဆံုး ရုပ္ရွင္ကား "ေမတၱာႏွင့္ သူရာ"မွာ ဆရာၾကီး ပီမိုးနင္း၏ ဇာတ္လမ္းကို ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဖခင္ၾကီး တစ္ဦးျဖစ္သည့္ လန္ဒန္အတ္ ဦးအုန္းေမာင္က မင္းသား ေအဝမ္း ဦးညီပု ႏွင့္ အျခားသရုပ္ေဆာင္မ်ားျဖင့္ ရိုက္ကူးခဲ့ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က ရုပ္ရွင္ကားမ်ား ျပသရာတြင္ အသံတိတ္စနစ္သာ ျဖစ္ေသးသည့္အေလ်ာက္ အသံအာရံုခံစားမွဳအတြက္ ရုပ္ရွင္ရံုမ်ားအတြင္း ျမန္မာ့ဆိုင္းဝိုင္းမ်ားျဖင့္ ထည့္သြင္းတီးမွဳတ္ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္မွာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာတဲ့ စနစ္အရ ျမန္မာ့ပထမဆံုး အသံထြက္ရုပ္ရွင္ကား ျဖစ္သည့္ "ေငြေပးလို႔မရ" ဇာတ္ကားကို ဒါရိုက္တာ ဦးတုတ္ၾကီးက စတင္ရိုက္ကူးႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

လြတ္လပ္ေရးမရမီ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရုပ္ရွင္အစည္းအရံုးကို စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါသည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ဗဟန္းျမိဳ႔နယ္ ဝကၤာပါလမ္းမွာ "ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သမိုင္းျပတိုက္"ကို စတင္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါျပတိုက္တြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ သရုပ္ေဆာင္မ်ား၏ ဓါတ္ပံုမ်ား၊ ပါဝင္သရုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ဇာတ္ကားမ်ားမွ ဇာတ္ဝင္ခန္းမ်ား၊ ဇာတ္ကားရိုက္ကူးရာတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ေရွးေဟာင္းရုပ္ရွင္ကင္မရာမ်ား၊ ဖလင္မ်ား၊ ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ေသာ ထူးခၽြန္ဆုမ်ား အစရွိေသာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သမိုင္းဆိုင္ရာ ရွားပါးမွတ္တမ္းမ်ား၊ ပစၥည္းမ်ားကို ေငြရတု၊ ေရႊရတု၊ စိန္ရတု စသည္ျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ ႏွစ္အပိုင္းအျခားအလိုက္ ခမ္းမမ်ား အသီးသီးခြဲျပီး စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ျပသထားပါသည္။


ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ထူးခၽြန္ဆုမ်ားကို ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ စတင္ေပးအပ္ခဲ့ပါသည္။ ထိုစဥ္က ဇာတ္ကားဆုမ်ားကို ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယဆု ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အမ်ိဳးသား ပညာသည္ဆုႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး ပညာသည္ဆု ဟူ၍လည္းေကာင္း အမ်ိဳးအစားအားျဖင့္ သံုးမ်ိဳးသာ ေရြးခ်ယ္ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ပါသည္။ ပထမဆံုး ထူးခၽြန္ဆု ပထမရ ဇာတ္ကားမွာ ေအဝမ္းဖလင္မွ ရိုက္ကူးေသာ "ခ်စ္သက္ေဝ" ဇာတ္ကားျဖစ္ျပီး၊ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသား ပညာသည္ဆု ရရွိသူမွာ မာလာရီ ဇာတ္ကားမွ "ဦးေက်ာ္ဝင္း"ႏွင့္ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီး ပညာသည္ဆု ရရွိသူမွာ ခ်စ္သက္ေဝ ဇာတ္ကားမွ "ေဒၚၾကည္ၾကည္ေဌး" ျဖစ္ပါသည္။

၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ ဒါရိုက္တာထူးခၽြန္ဆုကို စတင္ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ရာ ပထမဆံုး ဒါရိုက္တာဆုရသူမွာ "ဦးသုခ" ျဖစ္ပါသည္။ ဒါရုိက္တာ ဦးသုခသည္ ပထမဆံုး ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာ ထူးခၽြန္ဆုရရွိသူျဖစ္သည့္ျပင္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ထူးခၽြန္ဆုသမိုင္းတြင္ ထူးခၽြန္ဆု (၆)ဆုျဖင့္ ဒါရိုက္တာထူးခၽြန္ဆု အမ်ားဆံုးရရွိခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါသည္။
၁၉၅၅ ခုႏွစ္အတြက္ ရုပ္ရွင္ထူးခၽြန္ဆု ခ်ီးျမွင့္ရာတြင္ ဇာတ္ကားဆုမ်ားကို အေကာင္းဆံုး တစ္ဆုတည္းသာ ေျပာင္းလဲေရြးခ်ယ္ ေပးအပ္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရျပီး ထိုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး အထူးဆုအျဖစ္ ကေလးသရုပ္ေဆာင္ "ဝင္းမာ"က ဖိုးျပံဳးခ်ိဳ ဇာတ္ကားတြင္ ေယာက်ာ္းေလးအသြင္ျဖင့္ ပီျပင္စြာ သရုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳေၾကာင့္ ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သမိုင္းတြင္ အထူးဆုမ်ား ဆြတ္ခူးႏိုင္ခဲ့သည္ အျခားေသာ ကေလးဇာတ္ေဆာင္မ်ားမွာ "ေအာင္ထြန္းေလး"(အေဖတစ္ခု သားတစ္ခု၊ ၁၉၇၇)၊ "အဂၤလန္စိန္"(ေမတၱာရွင္မေလး ျငိမ္းျငိမ္းအိ၊ ၁၉၇၈) ႏွင့္ "အိျဖဴစိုး" (ရင္ထဲက ေဆာင္းရာသီ၊ ၁၉၉၉) တို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။ ယခုမ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ထူးခၽြန္ဆုေပးပြဲ အခမ္းအနား စုစုေပါင္း ၅၇ ၾကိမ္ က်င္းပခဲ့ရာတြင္ အထူးဆုအျဖစ္ ကေလးသရုပ္ေဆာင္ ၄ ဦးသာ ေပၚထြက္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ထူးခၽြန္ဆုမ်ား ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အႏုပညာပိုင္းႏွင့္ အတတ္ပညာပိုင္း ဆိုင္ရာဟူ၍ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရပ္အလိုက္ ထူးခၽြန္ဆုမ်ား တိုးျမွင့္ေရြးခ်ယ္ခဲ့ရာတြင္ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး ဓါတ္ပံုထူးခၽြန္ဆုကို လြမ္းေငြ႔တေဝေဝ ဇာတ္ကားမွ "ဦးခ်စ္ဖြယ္"မွ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသားဇာတ္ပို႔ဆုကို အေတြ႔ ဇာတ္ကားမွ "ဦးေက်ာက္လံုး"ႏွင့္ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးဇာတ္ပို႔ဆုကို ေရႊရင္သိမ္းသစ္ ဇာတ္ကားမွ "ေဒၚေမႏြ႔ဲ "မွလည္းေကာင္း ဆြတ္ခူးရရွိခဲ့ပါသည္။

၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး ေနာက္ခံေတးဂီတ ထူးခၽြန္ဆုအျဖစ္ မယ္သီတာလို မိန္းကေလး ဇာတ္ကားမွ "ဂီတလုလင္ ေမာင္ကိုကို"၊ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး အသံထူးခၽြန္ဆုအျဖစ္ သရဖူ ဇာတ္ကားမွ "ဦးခင္ဦး"၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး ဇာတ္ညႊန္းထူးခၽြန္ဆုအျဖစ္ တိုက္ပြဲေခၚသံ ဇာတ္ကားမွ "ဦးေအာင္က်ည္ထြဏ္း"၊ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး တည္းျဖတ္ထူးခၽြန္ဆုအျဖစ္ သူ႔ကၽြန္မခံျပီ ဇာတ္ကားမွ "ဦးျမင့္ခိုင္" တို႔မွ အသီးသီး စတင္ခ်ီးျမွင့္ျခင္း ခံခဲ့ရပါသည္။ သုိ႔ပါ၍ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ထူးခၽြန္ဆု အမ်ိဳးအစားေပါင္း (၁၁)ဆု အထိ တိုးျမွင့္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။

၁၉၂၀ မွ စတင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သည္ ေငြရတု၊ ေရႊရတု၊ စိန္ရတုမွသည္ ယေန႔ အႏွစ္ကိုးဆယ္ျပည့္သို႔တိုင္ ေရာက္ရွိႏိုင္ခဲ့ပါျပီ။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ျပည္သူခ်စ္ေသာ အႏုပညာရွင္မ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္ၾကရင္း ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ားကို စိတ္တဒဂၤ အပန္းေျပေအာင္ အႏုပညာစြမ္းပကားျဖင့္ အလုပ္အေကၽြးျပဳႏိုင္ၾကေစဖို႔ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၁၃)ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္ေသာ အႏွစ္(၉၀)ျပည့္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေန႔ တြင္ ဆႏၵျပဳလိုက္ရပါသည္။

စာၾကြင္း။ ။ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သမိုင္းတြင္ ထူးခၽြန္ဆု(အကယ္ဒမီဆု) အေရအတြက္ အမ်ားဆံုး ရရွိထားၾကသူမ်ား

၁။ အကယ္ဒမီ (၇)ဆုရ ဦးညႊန္႔ဝင္း
၂။ အကယ္ဒမီ (၆)ဆုရ ဒါရိုက္တာ ဦးသုခ
၃။ အကယ္ဒမီ (၆)ဆုရ ရန္ေအာင္
၄။ အကယ္ဒမီ (၆)ဆုရ ဓါတ္ပံု ဦးသန္းညႊန္႔ (ပန္းသာ)
၅။ အကယ္ဒမီ (၅)ဆုရ ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္
၆။ အကယ္ဒမီ (၅)ဆုရ ဒါရိုက္တာ ေမာင္တင္ဦး
၇။ အကယ္ဒမီ (၅)ဆုရ ေမသန္းႏု
၈ ။ အကယ္ဒမီ (၅)ဆုရ ဒါရိုက္တာ ၾကည္စိုးထြန္း
၉။ အကယ္ဒမီ (၅)ဆုရ မို႔မုိ႔ျမင့္ေအာင္
၁၀။ အကယ္ဒမီ (၄)ဆုရ ေဒၚၾကည္ၾကည္ေဌး
၁၁။ အကယ္ဒမီ (၄)ဆုရ ဓါတ္ပံု ခ်စ္မင္းလူ
၁၂။ အကယ္ဒမီ (၄)ဆုရ ေက်ာ္ဟိန္း
၁၃။ အကယ္ဒမီ (၄)ဆုရ ခ်ိဳျပံဳး
၁၄။ အကယ္ဒမီ (၄)ဆုရ ဓါတ္ပံု ထိပ္တန္း ကိုကိုေဌး

photos: en.wikipedia.org , wikimyanmar.co.cc

0 comments:

Popular Posts